Naar deze adaptatie van “De broers Karamasov” kijk ik al maanden uit.
Benieuwd of de fragmenten mij op de planken zullen ontroeren en of het machtige werk überhaupt vertaalbaar is en gedragen kan worden door acteurs. Op de achterflap van de publicatie van de Russische bibliotheek die ik las (Arthur Langeveld en uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam), worden er tien duidelijke redenen om het werk te lezen vooropgesteld. Telkens dragen de argumenten, zowel expliciet als impliciet de stelling “…. is actueler dan ooit” in zich.
Ik citeer: Kortom, verplichte kost voor: commentatoren van de hedendaagse samenleving; etici ; wetshandhavers, juristen, criminologen; literatuurwetenschappers; crime-liefhebbers, gelovigen; ongelovigen; schrijvers; ja eigenlijk voor iedereen.
Enorm dankbaar ben ik degene die mij dit boek heeft aangeraden. Ik behoor inderdaad tot de grote groep die het boek verplicht hoort gelezen te hebben.
Enthousiast zit ik op de eerste rij klaar voor 4 uur Dostojevski in pure live vorm. De eerste scène blaast mij al omver. André Jung speelt de arme hond die uit de hand van het zieke jongetje Iljoeska een stuk brood eet waarin laatstgenoemde een speld heeft verborgen. Jung eet het brood op, slaat een prachtige kreet, loopt weg en keert niet terug. In Iljoeska (Heiko Pinkowsk) schittert een valsheid maar groeit geloofwaardig het berouw vanwege zijn verschrikkelijke daad.
Gelukkig staat er in het plot een tweede hond, genaamd Perezvon, geschreven en heeft het publiek plezier deze geloofwaardige hond-vertolking voor een langere tijd gade te slaan. Zijn baasje, Kolja wordt vertolkt door Sebastian Blomberg (voor mij bekend door zijn rol in “Der Staat gegen Fritz Bauer”, 2015). Kolja Kraskotin komt pas in het vierde deel/tiende boek in het verhaal. Het valt onmiddellijk op dat hij een moederskindje is. Ook kon hij zijn leraar Dardanelov inpakken met de vraag: “Wie heeft Troje gesticht?”.
Een vraag die ook ik, na 6 jaar Latijn gestudeerd te hebben, niet kon beantwoorden bij mijn lezing. Een frustratie dook op in de plaats van de arme docent. In de rand van de betreffende pagina vind ik notities, de naam en stamboom van de beroemde stichter. Ik heb het blijkbaar niet kunnen laten de informatie onmiddellijk op te zoeken. De frictie is nog steeds voelbaar.Deze wordt in de theateradaptatie versterkt door de pedante opmerkingen in de monoloog van Kolja. Zijn blik prikt.
De veertienjarige Lisa (Ursina Lardi) en Aljosja Karamasov (Devid Striesow) worden meermaals tegenover elkaar op scène geplaatst. De dialoog wordt getrouw aan het origineel opgevoerd. In een cruciale scène verzorgt ze zorgvuldig zijn gewonde vinger en schreeuwt, zingt en speekt haar bipolaire karakter uit. Het publiek maakt een bijzondere toevalligheid mee. De rolstoel van Lisa is blijkbaar niet bestendig tegen haar driftige bewegingen. Met een wild gebaar lost het wiel. Een al te moedige Karamasov redt moeiteloos zijn tegenspeelster en draait zich richting het publiek voor een blijk van erkenning van zijn weldaad. In zijn mimiek valt te lezen dat hij een moment later beseft dat dit helemaal niet bij zijn rol past, dit onbescheiden gebaar. Hij weet niet hoe hij het kan redden en roept in alle nood:
“Text, bitte!”
Een tweede take is niet mogelijk. Zo snel mogelijk probeert hij de dialoog verder te zetten.
Hij neemt terug plaats op zijn stoel naast Lisa, maar zij helpt hem niet terug in zijn rol. Integendeel, ze reageert vakkundig zoals Lisa het zou doen: groot, onbeteugeld en met een schaterlach.
Ze tovert tranen in mijn ogen.
En in die van haar gezelschap.
Arme Aljosja…
De dame die vanaf de eerste rij, overlappend met mijn perspectief, het werk van Thorston Lensing heeft bekeken, knikt na afloop in mijn richting: “Dat is nu nog eens theater!”.
about the author: lisa deckers
