In Babel (Words), van de choreografen Sidi Larbi Cherkaoui en Damien Jalet, kijk ik naar 18 artiesten. Samen representeren ze 13 landen en 7 religies. Ze zoeken elkaar op, stoten elkaar af en proberen elkaar te begrijpen. Soms door taal, soms door beweging. Al is er geen onderscheid volgens Cherkaoui. ‘Stem is beweging. Spreken is dansen.’
Cherkaoui en Jalet gaan op zoek naar de kwaliteit in het verschil. De voorstelling is één grote oefening in het wederzijds begrip. Elke danser spreekt zijn eigen taal, met zijn bijzondere klank en kleur.
‘We leven in een maatschappij waarin de verschillen binnen talen en dialecten niet genoeg gekoesterd worden. We willen allemaal beschaafd Nederlands spreken om elkaar beter te begrijpen maar zo kunnen we ons juist minder precies uitdrukken.’ Aldus Cherkaoui.
Twee Japanners kibbelen, grappen en lallen in het Japans. Niemand verstaat hen, toch lacht iedereen met hen mee. Als je creatief met taal omgaat begrijp je elkaar. ‘Taal is niet meer dan een tool.’ Maar de taal heeft ook een keerzijde. Taal is de bron van misverstanden. Wanneer de dansers, elk in hun eigen taal, door elkaar beginnen te ratelen, ontstaat er een complete chaos. Cherkaoui hierover:
‘Iedereen zit met zijn eigen betekenis binnen een woord. Bijvoorbeeld ‘moeder’ of ‘God’ is voor jou iets heel anders, dan voor mij. Die verwarring wordt niet genoeg geaccepteerd. Misverstanden zijn niet uitzonderlijk, ze zijn algemeen. We zijn elkaar constant ‘niet aan het verstaan’. Door oefening kunnen we elkaar, op heel kleine momentjes, wel verstaan. Het zijn die momenten die we opzoeken, zowel fysiek als met de taal.’
Ook in de beweging. Dansers dansen als beesten en belichamen het verleden. Het verleden met het instinctieve verlangen van slapen, eten en vrijen. Een vrouw danst als een pop de toekomst tegemoet. Als een robot is ze leeg vanbinnen en neemt ze de oermens waar zonder veroordeling. De dans weerspiegelt de spanning tussen verleden en toekomst. De toekomst is als de leegte, de echo die reageert op het verleden. Dankzij een hartstochtelijke dans word ik ook naar het nu gegrepen. 2 dansers raken elkaar aan met een zorg die mij verleidt in z’n sensualiteit. De huid is het enige dat hen van elkaar scheidt. De bezwete borstkas van de man glinstert in het licht. De naakte borsten van de vrouw ademen schoonheid uit.
Babel (Words) is een zoektocht naar het vermogen om elkaar te begrijpen. Als toeschouwer kijk je naar de kracht van de speler die de ander wil ontmoeten in zijn andersheid. Ik vraag Cherkaoui naar de sleutel van het wederzijds begrip.
‘Ritme is alles. Timing. Weten op welk moment er iets moet gebeuren. Ritme is wat de mens kan redden. Het is de meest primaire taal: de klopping van het hart. Wanneer mensen hun hart op hetzelfde moment kunnen laten kloppen, kunnen ze elkaar begrijpen. We moeten meer geloven in die spier, dat ons hart is.’
En natuurlijk klinkt dat romantisch. Maar het is juist die romantiek die iedereen doet daveren en verbazen. Omdat deze voorstelling erin slaagt om de realiteit van de misverstanden, de miscommunicatie en de misinterpretatie te ontleden en daardoor ook te overstijgen. Dat overstijgen gebeurt door het aanraken, het beminnen, het afsnauwen, het opgeilen, het wegduwen en het verleiden van de eigenheid.
De voorstelling geeft een universele energie, die je doet huiveren op je stoel omdat je niet kan wachten om zelf het gevecht van deze tijd aan te gaan.
Binnen de maat.
In het juiste tempo.
about the author: Julie
